YÜZDELERDEN TOPLANAN PARALARIN
İŞÇİLERE
DAĞITILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Dayanak
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş
Kanununun 51 inci maddesi gereğince, yüzdelerden toplanan paraların, işyerinde
çalışan tüm işçilere, yapılan işlerin niteliğine göre, hangi esaslar ve oranlar
çerçevesinde dağıtılacağını göstermek amacıyla hazırlanmıştır.
Kapsam
Madde 2 — Oteller, lokantalar, eğlence yerleri
ve benzeri yerler ile içki verilen ve hemen orada yenilip içilmesi için çeşitli
yiyecek satan yerlerden "yüzde" usulünün uygulandığı müesseseler, bu
Yönetmelik hükümlerine tabidir.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 10/6/2003 tarihli ve
25134 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 22/5/2003 tarihli ve
4857 sayılı İş Kanununun 51 inci maddesine dayanılarak çıkarılmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Yüzdelerin toplanması
ve ödenmesi
Madde 4 — İkinci maddede belirtilen
işyerlerinde, işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle
müşterilerin hesap pusulalarına "yüzde" eklenerek veya ayrı
şekillerde alınan paralarla, kendi isteği ile müşteri tarafından işverene
bırakılan veya işverenin kontrolü altında bir araya toplanan paraları, işveren,
işyerinde çalışan tüm işçilere eksiksiz olarak ödemek zorundadır.
Yüzdelerin
dağıtılmasına ilişkin esaslar
Madde 5 — Yüzdelerin dağıtımında, işyerindeki
tüm servislerden elde edilen yüzdelerin toplamı ile işçilerin fiilen yaptıkları
işler esas alınır.
İşyerinde çalışan her
işçi, toplanan yüzdelerden, fiilen çalıştığı gün sayısına ve elde ettiği puana
göre yararlanır.
İşçinin yaptığı işler,
puan cetvelinde birden çok gruba giriyorsa, sadece puanı yüksek olan iş esas
alınır.
Fazla çalışma yapan ve
fazla sürelerle çalışan işçilerin, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma
saatlerine ait puanları, normal çalışma puanlarına eklenir.
Yüzdelerden ödenen fazla
çalışma ve fazla sürelerle çalışmanın zamsız karşılığı ile zamlı olarak
ödenmesi gereken ücret arasındaki fark, işveren tarafından ödenir.
Düğün, çay, balo, ziyafet
ve toplantı gibi ilave işlerden, servis karşılığı yüzde alındığı takdirde, bu
işler için geçici olarak alınan işçilerin ücretleri, puan cetvelinde yer alan,
yapılan iş ve görev unvanları dikkate alınarak hesaplanır. Ancak, bu tutar
çalışılan süreye denk gelen asgari ücretin altında olamaz.
İlave işler için alınan
işçiler, başka işlerde çalıştırılamaz.
Yüzdelerin
belgelenmesi
Madde 6 — Yüzde usulünün uygulandığı
işyerlerinde, işveren, her hesap pusulasının genel toplamını gösteren belgeyi,
toplu iş sözleşmesinin uygulandığı işyerlerinde sendika temsilcisine, diğer
işyerlerinde bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen seçilmiş işçi temsilcisine
vermekle yükümlüdür. Bu belgenin şekil ve uygulama usulleri, iş sözleşmelerinde
veya toplu iş sözleşmelerinde gösterilir. Bu belgeler ve belgelerin esas
alındığı kayıtlar, beş yıl süreyle saklanır.
Puanların verilmesinde
dikkate alınacak hususlar
Madde 7 — İşyerlerinde yapılan işlerin
niteliğine göre, işçiler için tespit edilen puanlar, Yönetmelik ekindeki puan
cetvelinde gruplar halinde gösterilmiştir.
İşçiler, dahil oldukları
grubun alt sınırındaki puanla işe başlarlar. Bu cetvelde yer almayan işler ve
unvanlar için, işçiye cetveldeki benzeri işlerden en yakın olanının puanı
verilir.
İşyerinde aynı grupta
geçen başarılı her üç yıllık hizmet için, bir puan eklenir. İşyerine yeni
alınan işçilerin, meslekte geçirdikleri başarılı hizmet yıllarını belgelendirmeleri
durumunda, bu hizmetleri de, aynı esaslara göre değerlendirilir. Ancak, bu
şekilde bulunacak puanlar, o grubun üst sınırını geçemez. Bir üst gruba atanan
işçi, eski grubundaki üst sınır puanına erişmiş ise, yeni grubun alt sınır
puanının bir puan fazlasını alır.
Değerlendirilen hizmet
sürelerine ilişkin belgeler, işyeri kayıtları arasında saklanmak zorundadır.
Değerlendirme
kurulunun oluşturulması
Madde 8 — Hizmet süreleri ile başarı
durumları, işyerlerinde oluşturulacak değerlendirme kurulu tarafından tespit
edilir. Değerlendirme Kurulu; işveren veya temsilcisinin başkanlığında, sendika
temsilcisi ve işveren vekili sıfatını taşımayan en kıdemli birim amirinden
oluşur. İşyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesi yoksa, tüm işçilerin katılımıyla,
işçilerin kendi aralarında, gizli oy açık sayımla seçecekleri, işçi temsilcisi
kurula katılır.
Bu işçi temsilcinin
seçimi ile ilgili gerekli işlemler, işveren temsilcisi ile biri servis içi
diğeri servis dışı olmak üzere, en kıdemli iki birim amiri tarafından yapılır.
Seçim sonucu tutanakla belgelenir ve işyerinde ilan edilir. Temsilcinin
herhangi bir nedenle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde, aynı usulle yenisi
seçilir.
Temsilci seçimine ilişkin
belgeler, işyeri kayıtları arasında saklanır.
Çalışma tarzına göre
dikkate alınacak puanlar
Madde 9 — Servislerde çalışan işçilerin, puan
cetveline göre yaptıkları işin karşılığı olan puanlarının tamamı dikkate
alınır.
Servis dışında çalışan
işçiler için, işveren tarafından verilen günlük, haftalık veya aylık
ücretlerine ilave olarak, yaptıkları işin karşılığında, puan cetvelinde
gösterilen puanların, yüzde 25’i dikkate alınır.
Bu Yönetmelik kapsamına
giren işyerlerinde, bölümlerin birinci derecedeki sorumlu müdürleri ile müdür
yardımcıları ve bunların üzerlerindeki görevlilere, işveren tarafından verilen
günlük, haftalık veya aylık ücretlerine ilave olarak, Yönetmeliğin 6 ncı
maddesindeki esaslara göre, I. Grup içerisinde tespit edilecek puanın yüzde 5’i
verilir.
İzin ve tatil
ücretleri
Madde 10 — Servis dışında çalışan işçilerin
hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ile yıllık izin ücretleri
karşılığı olarak işveren tarafından ödenecek paraların hesabında, bu işçilere
yüzdelerden düşen paylar da dikkate alınır. Bu hesaplama yüzde ile çalışan işçiler
için İş Kanununda öngörülen esaslara göre yapılır.
Saklı haklar
Madde 11 — Bu Yönetmelik hükümlerine göre,
yüzdelerden pay verilmesi sebebi ile servis dışında çalışan işçilerin, ücret,
sosyal yardım ve diğer haklarından eksiltme yapılamaz ve asgari ücret yüzde
payı ile tamamlanamaz.
İlan yükümlülüğü
Madde 12 — İşverenler, yüzdelerden toplanan
paraların dağıtılacağı işleri, unvanları, puanları ve oranlarını gösteren
çizelgeyi işyerinde işçilerin kolayca görebilecekleri bir yerde ilan etmek
zorundadır.
Yönetmeliğe aykırı
hükümler
Madde 13 — İş sözleşmeleri ve toplu iş
sözleşmelerine, bu Yönetmelikte öngörülen esaslara aykırı hükümler konulamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlükten Kaldırılan
Yönetmelik
Madde 14 — 21/12/1983 tarihli ve 18258 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Yüzdelerden Toplanan Paraların İşçilere Dağıtılması
Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 15 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 16 — Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
|
Gurup |
Yapılan İşler-Görev Ünvanları |
Alt
Sınır Puanı |
Üst
Sınır Puanı |
|
|
|
|
|
|
I |
Başaşçı, Maitre D’Hotel, |
|
|
|
|
Resepsiyon Şefi. |
26 |
30 |
|
|
|
|
|
|
II |
Başaşçı Yrd., Maitre D’Hotel Yrd., |
|
|
|
|
Resepsiyon Şef Yrd., Bölüm Şefleri, |
|
|
|
|
Ön Kasa Şefi. |
22 |
26 |
|
|
|
|
|
|
III |
Bölüm Şef Yardımcıları, Çamaşırhane |
|
|
|
|
Şefi, Resepsiyon ve Rezervasyon |
|
|
|
|
Memurları, Aşçı, Şef Kasiyer, |
|
|
|
|
Kaptan, Ön Kasiyer, Garson, Barmen, |
|
|
|
|
Vale Fammet D. Chambr, Pastacı, |
|
|
|
|
Tatlıcı, Soğukçu, Dönerci, |
|
|
|
|
Bell Captain, Güvenlik Şefi, Kontrolör, |
|
|
|
|
1. Sınıf Teknik Elemanlar, Baş Şoför, |
|
|
|
|
Baş Terzi, Gece Teknisyeni |
|
|
|
|
ve benzerlerinin yaptıkları işler. |
18 |
22 |
|
|
|
|
|
|
IV |
Bölüm Memurları, Kasiyer, |
|
|
|
|
Güvenlik Görevlisi, Kapıcılar, |
|
|
|
|
Kat ve Oda Temizlikçileri, Büfeci, |
|
|
|
|
Aşçı Yrd., Garson Yrd., Fırıncı, |
|
|
|
|
Sosyer, Kasap, 1. Sınıf Bulaşıkçı, |
|
|
|
|
Kahveci ve Ekmekçi, Şef Silici, |
|
|
|
|
Kapıcı Bellboy, Bellboy, |
|
|
|
|
Hemşire, Santral Memuru, Puantör, |
|
|
|
|
Kuru Temizleme ve Çamaşırhane |
|
|
|
|
usta ve işçileri, Terziler, Şef Komi, |
|
|
|
|
2. Sınıf Teknik Elemanlar, Şoförler, |
|
|
|
|
Baş Bahçevan, Sauna, Nezaretçi, |
|
|
|
|
Havuz ve spor sahası sorumluları ve |
|
|
|
|
benzerlerinin yaptıkları işler. |
14 |
18 |
|
|
|
|
|
|
V |
Meydancı, Bagajcı, Haberci, Bulaşıkçı, |
|
|
|
|
Komi, Bekçi, Bahçevan, İşletme |
|
|
|
|
işçileri, Silici, Stajyerler ve
benzerlerinin |
|
|
|
|
yaptıkları işler. |
10 |
14 |