HAZIRLAMA,
TAMAMLAMA VE TEMİZLEME İŞLERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmelik, bir işyerinde yürütülen asıl işin
düzenli, sağlıklı ve güvenli bir şekilde sürdürülebilmesi için yapılması
zorunlu olan hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerindeki çalışma koşullarını
düzenler.
Kapsam
Madde 2 — Hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri, görevleri
yalnız bu işleri yapmakla sınırlı olan işçilere yaptırılmayarak, işyerinin asıl
işçilerine yürüttükleri işlere ek olarak yaptırıldığı takdirde, bu Yönetmelik
hükümleri uygulanır.
Bu işler, işyerinin asıl
işçilerinden ayrı olarak ve yalnızca bu işleri yapmak üzere işe alınmış
işçilere yaptırıldığı takdirde, bu işçiler hakkında 22/5/2003 tarihli ve 4857
sayılı İş Kanununun genel hükümleri uygulanır.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş
Kanununun 70 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
İKİNCİ
BÖLÜM
Genel
Hükümler
Çalıştırma Koşulu
Madde 4 — Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin, asıl işe
ilişkin günlük çalışma sürelerinden önce veya sonra yaptırılabilmesi, teknik
bir zorunluluğun bulunmasına veya bu işlerin, asıl işin yürütümü sırasında
yapılmasının sağlık ve güvenlik yönünden sakıncalı olmasına bağlıdır.
Çalıştırma Süresi
Madde 5 — 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre,
asıl iş için belirlenmiş olan günlük çalışma sürelerine ek olarak, bu sürelerin
başlama saatlerinden önce veya bitme saatlerinden sonra, hazırlama, tamamlama
ve temizleme işlerini yapacak olan işçiler, bu işlerde günde en çok iki saat
daha çalıştırılabilir.
Çalıştırılacak İşçi
Sayısı
Madde 6 — Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinde
çalıştırılacak işçilerin sayısı,
1-15 çalışanı bulunan
işyerlerinde 3 işçiden,
16-30 çalışanı bulunan
işyerlerinde 4 işçiden,
31-60 çalışanı bulunan
işyerlerinde 6 işçiden,
61-80 çalışanı bulunan
işyerlerinde 8 işçiden,
81-100 çalışanı bulunan
işyerlerinde 10 işçiden ve
100’den fazla çalışanı
bulunan işyerlerinde ise, çalışan sayısı toplamının yüzde onundan fazla olamaz.
Hazırlama, tamamlama ve
temizleme işlerinin yapılmasının özel riskler yaratması ve özel bilgi, beceri
ve deneyim gerektirmesi halinde, bu işlerde çalıştırılacak işçilerin
çalıştıkları bölümleri ve mesleki eğitimleri göz önüne alınarak uygun nitelikte
olanlar seçilecektir.
Ekip Başı
Madde 7 — Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin
yürütülmesi sırasında, işveren tarafından, çalıştırılacak işçiler arasından
seçilecek deneyimli bir işçinin, ekip başı olarak görevlendirilmesi esastır.
Ekipte görevlendirilen işçilerin, bu çalışmalar sırasında, işveren tarafından
hazırlanarak tebliğ edilmiş olan talimata uymaları zorunludur.
İş Sağlığı ve Güvenliği
Madde 8 — İşverenler, hazırlama, tamamlama ve temizleme
işlerinin yürütülmesi sırasında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için
gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak ve
işçilerin gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini almalarını sağlamakla
yükümlüdürler. İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü
önleme uymak zorundadırlar.
İşçilerin Değiştirilmesi
Madde 9 — Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin, işyerinde
çalışan işçilere nöbetleşe yaptırılması esastır.
Şu kadar ki, yapılacak olan
hazırlama, tamamlama ve temizleme işinin özelliği, bu işleri ancak belli ve bu
konuda yetişmiş işçilerce yaptırılmasını zorunlu kılıyor ve işyerinde de
nöbetleşmeye yetecek sayıda bu nitelikte işçi bulunamıyorsa, bu işler hep aynı
kişilere yaptırılabilir.
Dinlenme Zorunluluğu
Madde 10 — 4857 sayılı İş Kanununun 68 inci maddesinde belirtilen
ara dinlenmeleri hakkındaki hükümler saklı kalmak koşuluyla, işyerinde
yürütülen asıl işin bitmesinden sonra hazırlama, tamamlama ve temizleme
işlerini yapacak olan işçilerin, bu işlere başlamadan önce yarım saatten az
olmamak üzere dinlenmeleri zorunludur. Ancak, işçilerin bu dinlenme haklarını
kullanmaları, asıl işin bitmesinden sonra böyle bir çalışma aralığı
bırakılmasının herhangi bir teknik sakınca doğurmaması koşuluna bağlıdır.
Sözü edilen dinlenmeler,
çalışma süresinden sayılmaz.
Günde Yedibuçuk Saatlik
Sürenin Aşılmaması Gereken İşler
Madde 11 — 15/4/2004 tarihli ve 25434 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az
Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelikte belirtilen işlere ilişkin
olarak hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin asıl işçilere yaptırılması
halinde, bu işlerin, söz konusu Yönetmelikte yer alan işlerden her birine özgü
olmak üzere belirtilmiş bulunan iş sürelerini aşmayacak biçimde düzenlenmesi
zorunludur.
Fazla Çalışma Süresi
Madde 12 — Hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri de dahil
olmak üzere, günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz.
Günlük normal çalışma süresi
dışında yapılan hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri ile yapılan fazla
çalışma sürelerinin toplamı yılda iki yüz yetmiş saati geçemez.
Gece Çalışma Dönemi
Madde 13 — Bir işyerinde yapılmakta olan asıl işin yürütülmesi
koşullarına ve sürelerine göre, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin
yapılacağı saatlerin, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu
maddesinde tanımlanan gece dönemine rastlaması halinde de, bu işler, bu
Yönetmelikte belirtilen koşullar içinde yaptırılabilir. Ancak, çocukların ve
kadınların bu şekilde çalıştırılmaları, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun
71 inci ve 73 üncü maddeleri hükümlerine tabidir.
Çalıştırma Yasağı
Madde 14 — Bir işyerinde, bu Yönetmelik hükümlerine göre,
hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri yaptırılmak üzere ayrılmış olan
işçilerin, bu işlere ayrılan saatlerde, herhangi bir başka işte
çalıştırılmaları yasaktır.
Çalışma Ücreti
Madde 15 — Bir işyerinde, hazırlama, tamamlama ve temizleme
işlerini de yapan asıl işçilere, bu işlerde geçirdikleri sürenin her bir saati
için ödenecek ücret, o işyerindeki asıl işlerine ait normal çalışma ücretinin
saat başına düşen tutarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle verilir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Yürürlük
ve Yürütme
Yürürlük
Madde 16 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 17 — Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanı yürütür.