|
ANALIK İZNİ VEYA ÜCRETSİZ İZİN
SONRASI YAPILACAK KISMİ
SÜRELİ ÇALIŞMALAR HAKKINDA
YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı, doğum ya da evlat edinilmesi sonrası işçinin kısmi süreli çalışma
yapabileceği işleri belirlemek ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik,
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesinin beşinci
fıkrası uyarınca kısmi süreli çalışma talebinde bulunan işçiler ile
bunların işverenlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 4857
sayılı Kanunun 13 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte
geçen;
a) Analık izni: Kadın işçinin
doğum nedeniyle çalıştırılmadığı süre için verilen izni,
b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığını,
c) Haftalık çalışma süresi:
Genel bakımdan haftalık en çok kırk beş saat, yer altı maden işlerinde
çalışan işçiler için ise haftalık en çok otuz yedi buçuk saat olan süreyi,
ç) Kısmi süreli çalışma:
İşçinin, işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın
üçte ikisi oranına kadar yaptığı çalışmayı,
d) Ücretsiz izin: Analık
izninin bitiminden itibaren işçiye isteği halinde verilen izni,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Analık İzni ve Ücretsiz İzne
İlişkin Esaslar
Analık izni hakkı
MADDE 5 – (1) Kadın işçinin
doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on
altı haftalık süre için çalıştırılmaması esastır.
(2) Çoğul gebelik halinde
doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre
eklenir. Ancak, sağlık durumunun uygun olduğunun doktor raporuyla
belgelendirilmesi hâlinde kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya
kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler
doğum sonrası sürelere eklenir.
(3) Kadın işçinin erken doğum
yapması hâlinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler,
doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
(4) Doğumda veya doğum
sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler
babaya kullandırılır.
(5) Üç yaşını doldurmamış
çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye, çocuğun
aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık izni
kullandırılır.
(6) Analık izninde belirtilen
süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve
sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler doktor raporu ile belirtilir.
Çalışma süresinin yarısı kadar
ücretsiz izin hakkı
MADDE 6 – (1) Analık izninin bitiminden
itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta
olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen
kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün,
ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle
haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
(2) Çoğul doğum hâlinde bu
sürelere otuzar gün eklenir.
(3) Çocuğun engelli doğduğunun
doktor raporu ile belgelendirilmesi hâlinde bu süre üç yüz altmış gün
olarak uygulanır.
(4) Ücretsiz izinden yararlanan
kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam bir
buçuk saat olan süt izni uygulanmaz.
Altı aya kadar ücretsiz izin
hakkı
MADDE 7 – (1) Kadın işçiye, analık
izninin bitiminden itibaren isteği hâlinde altı aya kadar ücretsiz izin
verilir.
(2) Ücretsiz izin, üç yaşını
doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene
verilir.
(3) Bu maddede belirtilen
ücretsiz izin süresi, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate
alınmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kısmi Süreli Çalışmanın Süresi,
Şekli ve Şartları
Kısmi süreli çalışma talebi ve
şekli
MADDE 8 – (1) İşçi, 5 inci maddede
belirtilen analık izninin, 6 ncı maddede belirtilen ücretsiz iznin veya 7
nci maddede belirtilen ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuğun mecburi
ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar herhangi bir
zamanda kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir.
(2) Kısmi süreli çalışma
talebi, 7 nci maddede belirtilen ücretsiz izin süresi kesilerek de
yapılabilir. Ücretsiz iznin tamamının kullanılması şartı aranmaz.
(3) Kısmi süreli çalışma
talebi, bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay önce işçi tarafından
yazılı olarak işverene bildirilir.
Kısmi süreli çalışma talebinin
unsurları
MADDE 9 – (1) İşçinin kısmi süreli
çalışma talebinde, kısmi süreli çalışmaya başlayacağı tarih ile tüm iş
günlerinde çalışılacak olması hâlinde çalışmanın başlama ve bitiş saatleri,
haftanın belirli günlerinde çalışılacak olması hâlinde ise tercih edilen iş
günleri yer alır.
(2) İşçi, eşinin çalıştığına
dair belgeyi kısmi süreli çalışma talebine eklemek zorundadır.
(3) İşçinin kısmi süreli
çalışma talep dilekçesi, işveren tarafından işçinin özlük dosyasında
saklanır.
Kısmi süreli çalışma talebinin
şartları
MADDE 10 – (1) Ebeveynlerden birinin
çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli çalışma talebinde
bulunamaz. Ancak, ebeveynlerden birinin çalışma şartı;
a) Ebeveynlerden birinin
sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve bu
hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden alınacak
doktor raporuyla belgelendirilmesi,
b) Velayetin mahkemece eşlerden
birine verilmesi hâlinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte
bulunması,
c) Üç yaşını doldurmamış bir
çocuğun münferiden evlat edinilmesi,
hâllerinde aranmaz.
(2) Birinci fıkra kapsamındaki
kısmi süreli çalışma talebi şartları, sadece başvuru sırasında aranır. Bu
şartların kısmi süreli çalışma sırasında kaybedilmesi durumunda söz konusu
hak devam eder.
Kısmi süreli çalışma talebinin
işverence karşılanması
MADDE 11 – (1) Usulüne uygun olarak
yapılan kısmi süreli çalışma talebi, bildirim tarihinden itibaren en geç
bir ay içinde işveren tarafından karşılanır.
(2) İşveren; işçiye, talebin
karşılandığını yazılı olarak bildirir.
(3) İşveren tarafından süresi
içinde işçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep işçinin
dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününde
geçerlilik kazanır.
(4) İşçinin belirtilen tarihte
iş edimini sunmaya başlaması kaydıyla kısmi süreli çalışma talebi geçerli
fesih nedeni sayılmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Uygulamaya İlişkin Esaslar
Kısmi süreli çalışma
yapılabilecek işler
MADDE 12 – (1) Kısmi süreli çalışma;
a) Özel sağlık kuruluşlarında
ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu
ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler
tarafından yerine getirilen işlerde,
b) Nitelikleri dolayısıyla
sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar hâlinde işçi
çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,
c) Nitelikleri dolayısıyla bir
yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,
ç) İş süresinin haftanın
çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından
uygun olmayan işlerde,
işverenin uygun bulması hâlinde
yapılabilir.
(2) Birinci fıkrada sayılmayan
işlerde işverenin uygun bulma şartı aranmaksızın kısmi süreli çalışma yapılabilir.
Toplu iş sözleşmesi ile
belirleme
MADDE 13 – (1) 18/10/2012 tarihli ve 6356
sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre bağıtlanan
toplu iş sözleşmelerinde kısmi süreli çalışma yapılabilecek işler, 12 nci
madde hükümlerine bağlı olmaksızın ayrıca taraflarca da belirlenebilir.
Tam süreli çalışmaya geçiş
MADDE 14 – (1) Kısmi süreli çalışmaya
başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam
süreli çalışmaya dönebilir.
(2) Tam süreli çalışmaya geri dönmek
isteyen işçi, işverene en az bir ay önce yazılı olarak talebini bildirir.
(3) Kısmi süreli çalışmaya
geçen işçinin tam süreli çalışmaya başlaması hâlinde yerine alınan işçinin
iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer.
(4) Kısmi süreli çalışmaya
geçen işçinin iş sözleşmesini feshetmesi hâlinde, yerine alınan işçinin iş
sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih tarihinden itibaren belirsiz
ve tam süreli sözleşmeye dönüşür.
Çalışma zamanının belirlenmesi
MADDE 15 – (1) Kısmi süreli çalışmanın
belirlenen günlük ve haftalık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman
aralığı, o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta olduğu işin niteliği ve
işçinin talebi dikkate alınarak işveren tarafından belirlenir.
(2) Kısmi süreli çalışan
işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri çalıştığı süreye
orantılı olarak ödenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Sağlık hizmeti işleri
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmeliğin
uygulanmasında, sağlık hizmetinden sayılan işler; tabipler ve tıpta
uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, hemşire, ebe ve optisyenler ile
11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı
İcrasına Dair Kanunun ek 13 üncü maddesinde tanımlanan diğer meslek
mensupları tarafından yerine getirilen işleri ifade eder.
Hüküm bulunmayan hâller
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm
bulunmayan hâller ile uygulamada doğacak tereddütleri gidermek ve uygulama
birliğini sağlamak üzere mevzuat hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla
gerekli düzenlemeleri yapmaya Bakanlık yetkilidir.
(2) Bu Yönetmeliğe göre yapılan
kısmi süreli çalışmalar, ilgili mevzuatta düzenlenen kısmi çalışmaya
ilişkin hükümlere tabidir.
Yürürlük
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
|